Οι Παλιές γραφές εδώ και πολύ καιρό κάνουν μία προσπάθεια ενίσχυσης με ιστορικά κείμενα και άλλες γραφές που αφορούν την περιοχή μας. πιστεύω ότι είναι χρήσιμο να μαθαίνουμε ποικιλοτρόπως την ιστορίας μας, φρεσκάροντας και τη μνήμη μας!!
5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ: Αφού διασχίσαμε τους λόφους κατεβήκαμε σε μία κοιλάδα που φτάνει ως τα υψώματα του Λιγοβιτσίου και της Μάνινας και εδώ και προς τα νοτιοανατολικά η κοιλάδα δεν είναι παρά ένα δάσος από δρυς, δένδρα με κοντό στραβοκάνικο κορμό. Το βελάνι δεν είναι τόσο άφθονο όσο πάνω στους λόφους. Γυρίζοντας αριστερά ακολουθούμε για ένα δυο μίλια τα ριζά των λόφων και φτάνουμε στη Μαχαιρά, κάποτε σπουδαίο οικισμό καθώς δείχνουν τα ερείπια του, τώρα όμως με μόνο 8 ή 10 οικογένειες.
Εδώ αρχίζει η εύφορη λεκάνη, που περικλείεται από το όρος Λιγοβίτσι τα βουνά του Μαχαλά και της Μπαμπίνης και Χρυσοβίτσας.
Αφού μείναμε στη Μαχαιρά από τις 2,50 έως τις 3,18, παίρνουμε το πλάγι των λόφων και σταματάμε στις 3,50 για το βράδυ στην Μπαμπίνη, όπου καταλύω στο σπίτι του παππά, που λίγο διαφέρει από τα άλλα καλύβια, τόσο σε άνεση όσο και σε πάστρα. Το σπίτι του προεστού κάπως πιο ευρύχωρο τυχαίνει να το κρατάνε μερικοί πληγωμένοι Αλβανοί που γύρισαν από μάχη με τους ληστές.
6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ: Από την Μπαμπίνη στο Παλαιόκαστρο της Πόρτας είναι τρία τέταρτα καβάλλα. Το μοναστήρι που λένε Παναγιά της Πόρτας είναι θεμελιωμένο πάνω σε ερειπωμένα τείχη μιας παλιάς πόλης που περικλείουν την κορφή ενός ακανόνιστου υψώματος που αρχίζει από τη μέση κοιλάδας που περιβάλλεται από το όρος Μπούμιστο, τη βουνοσειρά του Μαχαλά ή Κατούνα από το Λιγοβίτσι. Τα τείχη είναι το περισσότερο πολυγωνικά οχυρωμένα με μικρές πτέρυγες αντί πύργους εκτός στη χαμηλότερη πλευρά κατά του Μαχαλά, όπου και διατηρούνται καλύτερα κι όπου καθώς παρατήρησα από το Μαχαλά, ένας Πύργος ισοδομικής τεκτονικής διατηρείται στο μισό από το αρχικό του ύψος. Λίγο παραπάνω μια αρχαία δεξαμενή κάπου 15 τετραγωνικά πόδια, χρησιμεύει για να συγκεντρώνει τα νερά μίας πηγής που σημειώνει ίσως τη θέση της αρχαίας αγοράς. Γύρω στη πηγή παλαιότερα υπήρχε ένα μεταγενέστερο χωριό, τα Πιστιανά. Μέσα στον αρχαίο περίβολο βρίσκονται πολλά θεμέλια αρχαίων κτιρίων και τα πιο απόκρημνα μέρη του λόφου διατηρούν ακόμη τις ταράτσες, στις οποίες ήταν στην αρχαιότητα χωρισμένες και που τώρα χωρίζονται η μία από την άλλη με δάφνες καταπράσινες.
Το μοναστήρι είναι μεγάλο αλλά δεν υπάρχουν μέσα απομεινάρια ελληνικής γλυπτικής ή αρχιτεκτονικής. Κάτω από τη χαμηλότερη πλευρά του λόφου, μία έκταση που ανήκει στη Μπαμπίνη, σκεπάζεται από αμπέλια που δίνουν τον χρόνο 500 βαρέλια των 50 οκάδων κρασί.
Ο λόφος της Πόρτας χωρίζει την κοιλάδα του Μπαμπίνη και Aετού, ονοματισμένη από ένα παρατημένο χωριό στα ριζά του όρους Μπούμιστο, απέναντι στο οποίο, στη διεύθυνση της Πόρτας, ένας μιτερός λόφος που ανήκει σε μια χαμηλή βουνοσειρά και στολίζεται με τα απομεινάρια ενός κάστρου νεότερης εποχής, ονομασμένος επίσης Αετός, υψώνεται στη μέση μίας κοιλάδας που την τριγυρίζουν τα βουνά Μπούμιστο και Σκαφιδίδια. Ο λόφος της Πόρτας και η βουνοσειρά της Κατούνας και Κονοπίνας.